Hướng dẫn phân biệt các loại phíp cách điện phổ biến nhất hiện nay

Trong rất nhiều năm cung ứng vật tư cho các xưởng cơ khí và điện tử, Sơn Băng đã gặp không ít trường hợp các kỹ thuật viên đặt nhầm vật liệu. Phần lớn nhiều người cho rằng cứ là phíp thì sẽ chịu được nhiệt độ cao. Thực tế, phíp cách điện rất đa dạng về chất liệu với nhiều cấp độ chịu nhiệt, độ cứng và khả năng gia công khác nhau. Việc chọn đúng loại phíp không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vật tư mà còn quyết định đến độ bền của sản phẩm cơ khí. Trong bài viết này, Sơn Băng sẽ giúp bạn phân biệt các loại tấm phíp thông dụng nhất trên thị trường hiện nay để có quyết định lựa chọn phù hợp nhất.

1. Tổng quan về phíp cách điện

Phíp cách điện (Laminated Sheets) là vật liệu composite dạng tấm được tạo thành từ việc ép nhiệt ở áp suất cao giữa các lớp vật liệu nền như giấy, vải, sợi thủy tinh đã được tẩm nhựa kết dính như Phenolic hoặc Epoxy. Tùy thuộc vào loại cốt liệu (giấy hay vải) và loại nhựa (Phenolic hay Epoxy) mà chúng ta sẽ có các loại phíp với tên gọi và đặc tính hoàn toàn khác nhau.

2. Phân loại 5 dòng phíp cách điện phổ biến

2.1. Phíp cam Bakelite (Nhựa Bakelite)

Đây là dòng phíp quốc dân, phổ biến nhất vì giá thành rẻ.

• Thành phần: Được làm từ nhiều lớp giấy Kraft tẩm nhựa Phenolic.
• Đặc điểm nhận diện: Màu cam sáng hoặc cam sẫm, bề mặt bóng, khi cắt gia công thường có mùi hắc đặc trưng của nhựa Phenolic. Cạnh cắt mịn nhưng không nhìn thấy sớ vải.
• Đặc tính: Cách điện tốt ở điều kiện thường. Tuy nhiên, độ bền chỉ ở mức trung bình, giòn và dễ vỡ nếu va đập mạnh. Khả năng chịu ẩm kém hơn dòng Epoxy.

2.2. Phíp nâu Phenolic (Phíp bố, phíp vải, phíp gỗ, phíp sừng)

Nếu phíp cam là “giấy” thì phíp nâu chính là “vải”. Tấm phíp này còn có các tên gọi là phíp bố, phíp sừng vì độ dai của nó hoặc phíp gỗ dựa trên màu sắc.

• Thành phần: Sử dụng các lớp vải bông (cotton) tẩm nhựa Phenolic.
• Đặc điểm nhận diện: Màu nâu đất hoặc nâu cà phê. Điểm khác biệt lớn nhất là khi nhìn vào cạnh cắt, bạn sẽ thấy rõ các sớ vải đan xen nhau.
• Đặc tính: Khắc phục hoàn toàn nhược điểm giòn của phíp cam. Nhờ cốt vải, phíp nâu cực kỳ dai, chịu va đập và chịu mài mòn cực tốt. Hệ số ma sát thấp.

2.3. Phíp vàng Epoxy (Phíp thủy tinh)

Đây là dòng cao cấp, phíp vàng hay còn gọi là phíp thủy tinh, sử dụng gốc nhựa Epoxy thay vì Phenolic.

• Thành phần: Cốt là vải sợi thủy tinh ngâm tẩm nhựa Epoxy.
• Đặc điểm nhận diện: Màu vàng chanh hoặc vàng nhạt hơi trong. Cầm rất nặng tay và cảm giác đanh, cứng.
• Đặc tính: Độ cứng và độ bền kéo cực cao (cao hơn thép nếu tính theo tỷ trọng). Chịu nhiệt độ cực tốt lên đến 130°C. Kháng hóa chất và không thấm nước.

2.4. Phíp xanh ngọc FR4 (Phíp thủy tinh cao cấp)

Đây là bản nâng cấp của phíp vàng với khả năng chống cháy.

• Thành phần: Tương tự với phíp vàng nhưng được bổ sung phụ gia chống cháy đạt chuẩn UL94 V-0 (tự tắt lửa khi rời khỏi nguồn cháy).
• Đặc điểm nhận diện: Màu xanh ngọc bích hoặc xanh lá cây nhạt. Bề mặt rất đanh và bóng.
• Đặc tính: Thừa hưởng mọi đặc tính cơ lý của phíp vàng nhưng an toàn hơn về cháy nổ. Không bị co ngót hay cong vênh trong môi trường nhiệt.
• Lưu ý khi gia công: Do chứa sợi thủy tinh nên phíp FR4 rất hại dao CNC, cần dùng dao hợp kim chuyên dụng.

2.5. Phíp đen ESD (Phíp chống tĩnh điện)

Dành riêng cho các nhà máy sản xuất linh kiện điện tử nhạy cảm (Samsung, LG, Foxconn…).

• Thành phần: Bột gỗ tẩy trắng, nhựa Phenolic kết dính và các chất phụ gia chống tĩnh điện.
• Đặc điểm nhận diện: Màu đen tuyền toàn bộ tấm.
• Đặc tính: Có điện trở suất bề mặt ổn định ở mức 10^6 – 10^9 Ohm/sq. Nó giúp giải phóng điện tích tĩnh điện một cách từ từ, ngăn chặn hiện tượng phóng điện đột ngột làm chết chip hoặc linh kiện bán dẫn.

3. Bảng so sánh thông số kỹ thuật các loại tấm phíp cách điện

4. Nên chọn tấm phíp cách điện nào cho phù hợp?

• Chọn phíp cam (Bakelite) khi: Bạn cần giải pháp tiết kiệm chi phí cho các ứng dụng cơ bản như tấm lót, vách ngăn tủ điện, Jig kiểm tra đơn giản dùng 1 lần hoặc tần suất thấp.
• Chọn phíp nâu (Vải) khi: Bạn cần gia công chi tiết máy có chuyển động ma sát như bánh răng, bạc lót hoặc các chi tiết cần độ dai, chịu va đập mạnh mà không bị vỡ.
• Chọn phíp vàng (Sợi thủy tinh) khi: Bạn cần vật liệu có khả năng chịu lực kéo, nén cực tốt và chịu nhiệt cao. Thích hợp cho các chi tiết máy chịu tải trọng lớn, thanh chống, các bộ phận kết cấu cách điện mà tiêu chuẩn chống cháy không phải là ưu tiên số 1.
• Chọn phíp xanh ngọc (FR4) khi: Ứng dụng yêu cầu độ chính xác cao, an toàn cháy nổ, môi trường nhiệt độ cao như lò hàn, môi trường hóa chất hoặc làm bo mạch điện tử.
• Chọn phíp đen (ESD) khi: Bắt buộc sử dụng trong phòng sạch (Cleanroom), dây chuyền SMT, khay đựng linh kiện bán dẫn.

Phíp cách điện tuy là vật tư phụ trợ nhưng đóng vai trò xương sống trong nhiều thiết bị điện và cơ khí. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ hơn để phân biệt phíp cam, phíp nâu hay phíp FR4. Việc chọn đúng vật liệu ngay từ đầu chính là cách tiết kiệm chi phí thông minh nhất.

Nếu bạn vẫn còn băn khoăn về thông số kỹ thuật hoặc cần tư vấn loại phíp phù hợp cho bản vẽ chi tiết máy của mình, hãy liên hệ với Sơn Băng qua Hotline 0976.101.851 để được hỗ trợ miễn phí!

Bài và ảnh được thực hiện bởi đội ngũ Siêu thị Vật Liệu Xanh Sơn Băng

CÔNG TY TNHH SX TM DV SƠN BĂNG

• Địa chỉ: 376 Quốc Lộ 1A, P. Tam Bình, TP. Thủ Đức, TP. HCM
• Hotline: 0976.101.851 – 0973.396.312
• Website: vatlieuxanh.net – sonbang.vn – solmart.vn
• Fanpage: SƠN BĂNG
• Mail: sonbangad@gmail.com